پیشینه و مبانی نظری سرمایه انسانی
سرمایه انسانی
مقدمه
براساس دیدگاه مبتنی بر منابع شرکت ، منابع شرکت به عنوان مهم ترین محرک رقابت و عملکرد محسوب می شوند . این منابع شامل دارایی های مشهود و همچنین دارایی های نامشهود ایجاد شده در داخل شرکت است که به گونه ای کارآ و اثربخش در راستای اجرای راهبردهای سودآور و رقابتی خاص به کار گرفته می شود . نوع اول دارایی ها ( از قبیل اموال ، ماشین آلات ، تجهیزات و فناوری های فیزیکی ) عموماً مشهود ، متداول ، به راحتی تقلیدپذیر و قابل جایگزین است . به علاوه این نوع دارایی ها به راحتی در بازار آزاد داد و ستد می شود . نوع دوم دارایی ها عموماً نامشهود ، ارزشمند ، نادر و اغلب بی نظیر و غیرقابل جایگزین است . این نوع دارایی ها ، دارایی های راهبردی است که می تواند منجر به ایجاد مزیت رقابتی پایدار و عملکرد مالی برتر شود ( ستایش و کاظم نژاد ، 1388 ). در اقتصاد امروزی رشد و تولید ثروت عمدتاً از دارایی های نامشهود سرچشمه گرفته و پیشرفت های اقتصادی اکثر سازمان های موفق نیز حاکی از این مطلب است که ارزش افزایی بیشتر متکی به دارایی های نامشهود است تا دارایی های فیزیکی ( شجاعی ، بیگی و نظری پور ، 1389 ). در ادامه مباحث چهار دارایی نامشهود سازمانی تحت عناوین سرمایه انسانی ، سرمایه رابطه ای ، سرمایه سازمانی و سرمایه اطلاعاتی مورد بحث قرار خواهند گرفت .
سرمایه انسانی بالاترین و باارزش ترین سرمایه و بزرگترین دارایی هر سازمان و کشور محسوب می شود ، و تنها سرمایه ای است که با استفاده بیشتر کاهش نیافته و به صورت فزاینده توسعه پیدا می کند . در حقیقت سرمایه انسانی مهم ترین دارایی یک سازمان و منبع خلاقیت و نوآوری است که شامل تمامی قابلیت های فردی ، استعدادها ، دانش و تجربه کارکنان و مدیران یک سازمان می باشد . سرمایه انسانی عواملی نظیر دانش کارکنان ، مهارت ، توانایی و نگرش آنان را نیز شامل می شود ( بازبورا ، 2004 ). نقش حیاتی سرمایه انسانی در تئوری های رشد اقتصادی درون زا تشخیص داده شده و در طول دهه 1990 پیشنهاد شده ومورد بحث قرار گرفته است . این نقش بطور مکرر بر نهادهای بین المللی و اعلامیه های سیاسی تأکید کرده است ( لانزی ، 2007 ) به گفته کاستانیس و هلفات ( 1991 ) تغییر در هر مهارت کارکنان نتایج مزیت رقابتی را تعیین می کنند . این دیدگاه توسط پتراف و بارنی ( 2003 ) مورد تأیید قرار گرفته ، و بیان شده که اگرچه مهارت مهم است ، کارمندان شرکتی که مهارت های خاص صنعتی کارآمدی دارند ، مزیت رقابتی بیشتری ایجاد می کنند . از زمانی که قانون مداران ، قاطعانه آموزش مهارت منابع انسانی را به شرکت ها تحمیل کرده اند ، این سرمایه انسانی مهم ترین منبع حرفه ای شرکت به شمار آمد ( آیو ، 2009 ).
2 - 2 - 7 - 2 بیان مسأله
توسعه تئوری سرمایه انسانی در سال 1960 اغاز شد ، هنگامی که تئودور شولتز این ایده را که (( مهارت و دانش شکلی از سرمایه هستند )) معرفی نمود . شولتز همچنین ارتباط بین سرمایه انسانی و رشد اقتصادی را با مرتبط کردن سرمایه گذاری با هدف بهبود ((
